Được biết đến là kiến trúc gắn liền với hình ảnh nhà thờ công giáo với đặc trưng mang nét ma mị và huyền bí vậy kiến trúc Gothic là gì?
Gothic là một trường phái thiết kế kiến trúc bắt nguồn từ Châu Âu (chủ yếu là Pháp) thường được gắn liền với các công trình thánh đường, nhà thờ công giáo cũng như là một số công trình công cộng khác với vẻ đẹp bí ẩn đầy ma mị, thậm chí còn được gắn liền với khái niệm “kinh dị và man rợn”. Và phong cách này đã được du nhập vào nước ta từ thời kỳ Pháp thuộc với nhiều công trình tiêu biểu như: Nhà thờ lớn Hà Nội, nhà thờ Đức Bà,… Nhưng dù vậy không phải ai cũng có thể hiểu hết được giá trị cũng như là nét đẹp trường trường phái kiến trúc nổi tiếng này. Vì vậy trong bài viết dưới đây, Hoàng Gia Vũ sẽ cùng mọi người đi sâu vào tìm hiểu về kiến trúc Gothic độc đáo này.
1, Khái niệm về kiến trúc Gothic
Kiến trúc Gothic hay còn có tên gọi cũ là Francigenu Opus (được hiểu là tác phẩm của người Pháp) được ra đời sau thời kỳ kiến trúc Roman và được phát triển mạnh mẽ sau thời kỳ Trung cổ Tây Âu. Trường phái này thường được thể hiện rõ nét nhất trong các thánh đường, nhà thờ, cung điện và một số công trình dân dụng khác. Tuy nhiên trong những công trình này đều mang những nét đẹp đặc trưng riêng và không có công trình Gothic nào lại giống hết nhau. Và cho đến nay vẫn còn rất nhiều mẫu nhà thờ Gothic còn tồn tại và trong số đó rất nhiều công trình kiệt tác vô giá được UNESCO công nhận là di sản văn hóa thế giới.
2, Sự ra đời và phát triển của kiến trúc Gothic
Kiến trúc Gothic ra đời vào khoảng năm 1200 SCN khi người dân Châu Âu bắt đầu xây dựng nhà thờ và cung điện. Cái tên Gothic xuất phát từ những người Ý thời kỳ Phục Hưng mang theo những ý nghĩa xấu. Từ này được xuất phát từ tên gọi của những người Goth – những “kẻ mọi rợ” trong suy nghĩ của người La Mã. Cụ thể theo người Ý họ cho rằng trường phái Gothic là tác phẩm của những kẻ mọi rợ bởi chúng có sự đoạn tuyệt với những quan niệm thẩm mỹ và kỹ thuật của Hy Lạp – La Mã.
Phong cách Gothic ban đầu xuất hiện chủ yếu tại vùng Ile-de-France và Haute Picardie và nhanh chóng trở nên phổ biến tại các khu vực phía Bắc của sông Loire rồi đến phía Nam sông và rồi lan tỏa khắp Châu Âu vào giữa thế kỷ 16. Trường phái này được phát triển qua các thời kỳ tiêu biểu sau: Gothic sơ kỷ vào thế kỷ 12, kế đến là phong cách Gothic cổ điển vào những năm 1190 – 1230, tiếp đến là trường phái Gothic ánh sáng trong khoảng năm 1230 – 1350 và cuối cùng là Gothic rực cháy trong thế kỷ 15 – 16. Và cuối cùng là một trào lưu đổi mới theo làn sóng chủ nghĩa lịch sử xuất hiện vào cuối thế kỷ 19 – đầu thế kỷ 20 phát triển thành “tân Gothic” (Neo-Gothicque).
3, Nét đặc trưng trong kiến trúc Gothic
Trên thực tế thì nét đặc trưng của kiến trúc Gothic được vận dụng và song cách tân phù hợp với nhịp sống và từng khu vực trên thế giới. Tuy nhiên yếu tố căn bản nhất của phong cách này chính là với kết cấu mái vòm cùng đầu nhọn đặc trưng được vay mượn từ kiến trúc Hồi Giáo thường thấy ở Tây Ban Nha. Bên cạnh đó, trường phái này còn mang đến nhiều nét đặc trưng riêng, cụ thể như:
Đặc trưng với thiết kế lấy sáng
Đúng theo ý nghĩa của trường phái kiến trúc này là mang ánh sáng và sự yên bình đến cho mọi người thì mặt chính của các công trình Gothic thường được bố trí tuân theo nguyên tắc từ phía dưới lên trên phân chia thành 3 phần chính. Trong đó phần dưới là cửa và thường sẽ được chia thành 3 hốc cửa sâu và lớn nằm cân xứng trong các khối nhà cao. Còn phần giữa thường sẽ được thiết kế với những ô cửa sổ thương hình trong được làm từ những tấm kính nhiều màu sắc với các hoa văn trang trí mang hình hoa hồng. Đây chính là biểu tượng cho ý nghĩa tươi đẹp mang ánh sáng đến cho con người. Và phần cuối cùng sẽ là hành lang và những tháp chuông đặc trưng.
Kiến trúc Gothic nổi bật với kết cấu vững chắc
Một trong những đặc trưng tiêu biểu nhất trong kiến trúc Gothic chính là kết cấu không gian vô cùng rộng lớn với hệ thống khung chịu lực vô cùng chắc chắn. Trong đó các thành phần chính từ mái đổ xuống sẽ được thiết kế theo các vòm mái hình múi có sống, cuộn bay, cuộn nhọn và cột. Vùng với bố cục này sẽ mang đến cho không gian sự chắc chắn nhưng vẫn đảm bảo nét thanh thoát, mềm mại và vô cùng sang trọng. Và cùng với đặc trưng này cũng cho thấy được trường phái này không có sự liên quan đến kiến trúc Baroque La Mã mà là sự cách tân các cuộn nhọn trong kiến trúc phương Đông.
Bố cục Flying Buttess (Cuốn bay)
Flying Buttess hay còn được gọi là cuốn bay cũng là một thành phần cấu tạo quan trọng không thể thiếu của trường phái Gothic. Cấu tạo này sẽ giúp đỡ sức nặng của các cột tải trọng vòm đồng thời làm giảm đi thiết diện của các cốt kiến và các ô cửa sổ phía trên sẽ được mở rộng ra cùng sự uyển chuyển trong từng đường nét. Và các Flying Buttess này giống như những bổ trụ và gồm những cuốn nghiêng ở trên cao và bệ cột đứng. Chúng còn giúp đỡ lực đạp ở những mặt bên và góp phần giúp liên kết nhịp lớn và nhịp bên hoàn hảo hảo.
Kết luận
Như vậy, qua bài viết trên đây Hoàng Gia Vũ đã cùng mọi người đi sâu vào tìm hiểu nét huyền bí và ma mị trong trường phái kiến trúc Gothic cổ. Và cùng với những thông tin trên đây có thể thấy được đây thực sự là một sự sáng tạo vô cùng lớn cho nền kiến trúc Châu Âu nói riêng và nền kiến trúc của toàn nhân loại nói chung mà không ai có thể bỏ qua.